OPDRACHT 2: THEATERVERSLAG
Naam: De moeder en de drie soldaten
Datum: donderdag
25 oktober 2018
Locatie: Cultuur
Centrum Schoten (De Kaekelaar)
Toneelgezelschap:
HETGEVOLG
Regisseur: Stefan Perceval
Voortekens
Ken je het theatergezelschap? Welke reputatie geniet het? Wie is de regisseur?

Ik kende het theatergezelschap HETGEVOLG niet voor ik naar het toneelstuk ging
kijken. Het werd in 1984 opgericht in Turnhout. De medewerkers geloven dat in iedere mens een kunstenaar huist en andersom en daarom zet HETGEVOLG zijn zaal wijd open voor
iedereen die de kracht wil ervaren van het theater. Ze zetten zich in "voor mensen die buiten het reguliere
maatschappelijke circuit vallen: anderstalige nieuwkomers, jonge vluchtelingen,
mensen in armoede ..." (HETGEVOLG, sd). Er worden ook schoolvoorstellingen
gemaakt door het theatergezelschap en er worden op de website lesmappen aangereikt.
De regisseur van De moeder en de drie soldaten is Stefan Perceval (°1973). De naam kwam mij niet bekend voor, maar na het toneelstuk heb ik hem opgezocht en herkende ik hem van de Vlaamse fictiereeks Crème de la crème (2013). Perceval heeft sinds 1 februari 2014 de artistieke leiding over het theatergezelschap.
Wat is de titel van het stuk? Wat betekent die? Wat zegt die over de thematiek?
De naam van het toneelstuk is De moeder en de drie soldaten, naar het boek De moeder en de drie soldaten (1939) van Ernest Claes. Naar mijn mening is het zeer duidelijk dat het thema van dit stuk "oorlog" is. De titel verwijst naar een moeder, een weduwe, die bang afwacht op de thuiskomst van haar twee zonen die naar het front zijn om te vechten tegen de Duitsers, maar ondertussen moet zij drie zieke, Duitse soldaten onderdak bieden.
Stefan Perceval heeft gekozen om ook in het toneelstuk te verwijzen naar het heden. Zelf sta ik er niet altijd bij stil, maar oorlog is nog steeds dagelijkse kost in heel wat landen. Het verhaal dat in 1939 door Claes geschreven werd, is ook vandaag de dag nog herkenbaar voor veel moeders. Vandaar dat de regisseur besloot om vijf vluchtelingen naast Mieke De Groote op het podium te zetten.
Mikt de opvoering op een specifieke doelgroep? Waaraan merk je dat?
De moeder en de drie soldaten is een toneelstuk dat meer ouderen aantrekt dan jongeren. Oorlog is niet bepaald een vrolijk thema en past niet in de leefwereld van de meeste adolescenten. Desalniettemin is het wél aan te raden aan schoolgaande jeugd (12+) om zich open te stellen voor dergelijke onderwerpen die vandaag de dag nog steeds realiteit zijn.
Verder zijn er zo goed als geen attributen aanwezig, is er geen decor en wordt het verhaal van de moeder als monoloog door Mieke De Groote gebracht. Ook dit zou een reden kunnen zijn dat adolescenten minder geïnteresseerd zijn in De moeder en de drie soldaten.
Thematiek
Waar gaat het stuk over?
Het toneelstuk gaat over een weduwe, gespeeld door Mieke De Groote, die vijf zonen en vier dochters heeft. Wanneer de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, wonen er in de boerderij, ergens in de Kempen, nog drie kinderen ongehuwd bij haar: een dochter en twee zonen: Mone, Bastiaan en Helm, het junske. Bastiaan en Helm worden echter opgeroepen om mee te vechten tegen de Duitsers aan het front.
In 1917 krijgt de moeder bezoek van Korneel, de veldwachter. Hij vertelt de moeder dat er drie invalide, Duitse soldaten bij haar en haar dochter Mone onderdak moeten krijgen. Ze heeft geen keus en wijst hen de weg naar haar schuur. "De moeder vreest voor de eerbaarheid van haar dochter. En denkt aan haar twee zonen die aan de IJzer dagelijks gevaar lopen omwille van deze Duitsers" (HETGEVOLG, sd).
Moet je die thematiek zelf achterhalen of wordt de boodschap expliciet verwoord?
De thematiek kan je afleiden uit de titel van het toneelstuk, namelijk: oorlog. Het toneelstuk speelt zich af tussen 1914-1918, tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Op het podium staan ook nog vijf vluchtelingen naast de moeder. Zij nemen afwisselend het woord en lezen brieven voor die aan hún moeder gericht zijn. Uiteraard past dit mee in het verhaal, want deze verhalen bevatten min of meer dezelfde inhoud als de brieven en verhalen uit de Eerste Wereldoorlog.
Opvoeringstekens
Op welke locaties speelt het stuk zich af? Hoe vinden de locatiewisselingen plaats?
Het toneel speelt zich af in een
boerderij in de Kempen tussen 1914-1918. Locatiewisselingen zijn niet van
toepassing omdat het toneel voor het grootste deel uit een monoloog bestaat zonder decor,
verteld door de moeder. Ze deelt haar zorgen met het publiek.
In hoeverre draagt de belichting bij tot het geheel?
Tijdens het toneelstuk wordt
enkel het personage die het woord heeft, verlicht. De rest van het podium is
duister en donker. Dit refereert naar de gruwelijke, koude, donkere tijd van 100
jaar geleden. Dankzij deze keuze van de belichting kan het publiek zich nog beter inleven in het verhaal. De grimmige, moedeloze sfeer werd uitstekend overgebracht; ik werd er allesbehalve gelukkig van.
Eigen waardering
Ik heb op voorhand geen
opzoekwerk gedaan rond het toneelstuk. Het enige wat ik wist, was dat Mieke De
Groote meespeelde. Op tv vind ik haar een van de betere Vlaamse actrices, dus
ik had wel het gevoel dat het een goed geacteerd toneelstuk zou worden. Van een
monoloog, vluchtelingen die meedoen, attributen en decor dat niet aanwezig is, etc.
had ik geen flauw benul. Ik liet het stuk op me afkomen en leefde helemaal mee in het verhaal dankzij de
rustgevende stem van de moeder wanneer zij praatte.
De moeder en de drie soldaten is een toneelstuk dat mij heeft doen stilstaan bij de verschrikkelijke situaties waar mensen ook vandaag de dag nog mee geconfronteerd worden. Het verwijst zowel naar het verleden als naar het heden en dat werd heel mooi gecombineerd.
In het begin was het voor mij niet
meteen duidelijk dat de vijf mannen op het podium vluchtelingen waren. Ik dacht
dat zij soldaten speelden, want ze droegen een lange jas en hoge botten net
zoals 100 jaar geleden. Op het moment dat de eerste man het woord nam en over zijn
eigen ervaringen vertelde, werd het me langzamerhand duidelijk dat zij dus géén
soldaten voorstelden.
Dit is een toneelstuk waar ik van versteld stond en zeker aanraad!